Najczęściej wykorzystywane filtry w wielu urządzeniach takich jak odkurzacze pionowe (ręczne), oczyszczacze powietrza czy klimatyzatory to filtry HEPA (High Efficiency Particulate Air Filter). Ich popularność jest duża ze względu na to, że jako jedne z nielicznych usuwają najwięcej zanieczyszczeń z powietrza.
Najważniejszym wyznacznikiem filtrów HEPA jest skuteczne eliminowanie z powietrza pyłów zawieszonych, pyłków roślin, zarodników pleśni, alergenów roztoczy, kurzu czy drobnej sierści zwierząt domowych. Dodatkowo te wykorzystywane są także ze względu na usuwanie również bakterii, wirusów, a nawet zarodników grzybów. Co warto o nich wiedzieć?
Jak działają filtry HEPA?
W przypadku filtrów HEPA warto wyróżnić trzy właściwości filtracji zanieczyszczeń z powietrza. Pierwszą z nich jest dyfuzja molekularna. Dzięki unikalnej strukturze i budowie, filtry są w stanie „wyłapać” z powietrza nawet najdrobniejsze cząsteczki zanieczyszczeń. Drugą – bezpośrednie zaczepienie, które polega na tym, że zanieczyszczone cząsteczki przyklejają się do filtra (np. tego, który jest zamontowany w odświeżaczu powietrza). Ostatnią jest osadzanie bezwładnościowe i ma ono miejsce wtedy, kiedy większe cząsteczki po prostu osadzają się na włóknie filtra.
Dzięki działaniom tym trzem mechanizmom udało się stworzyć filtry, które filtrują maksymalną ilość wszystkich zanieczyszczeń z powietrza. Mowa tu o cząsteczkach o wielkości od 0,003 µm do ponad 10 µm oraz znacznie większych drobinkach kurzu, które również wpływają na jakość wdychanego przez nas powietrza.
Z czego składa się filtr HEPA?
Aby filtry HEPA mogły skutecznie usuwać jak najwięcej zanieczyszczeń, muszą odznaczać się wyjątkową konstrukcją. Najczęściej są one wykonane z włókna szklanego albo po prostu tworzywa sztucznego. Te materiały idealnie nadają się do produkcji filtrów ze względu na wielkość włókien, które mają ogromne znaczenie w „wyciąganiu” zanieczyszczeń z powietrza.
Skąd bierze się kształt filtrów przypominający harmonijkę? Materiał, z którego wyprodukowany zostaje filtr HEPA, żeby móc zaoferować pełną moc filtracji, składany jest do kształtu przypominającego harmonijkę i połączony jest zazwyczaj syntetyczną żywicą. Ten jest „zamknięty” w szczelnej ramce. Dzięki jego zwartej strukturze z łatwością upora się z filtracją pyłków i drobinek kurzu.
Jakie wyróżniamy rodzaje filtrów HEPA?
Klasyfikacja filtrów HEPA nie jest skomplikowana, wyróżniamy w niej trzy grupy:
- EPA – w tej grupie występują filtry różniące się klasą (E10, E11 i E12),
- HEPA – najpopularniejsze klasy to H13 oraz H14,
- ULPA – klasy U15, U16 i U17.
Skąd taki podział? Ze względu na to, że każda klasa oferuje nieco inne parametry eliminowania zanieczyszczeń, warto dobrać urządzenie, które będzie pracowało z interesującym nas rodzajem filtra:
- E10 (skuteczność całkowita wynosi > 85%),
- E11 (skuteczność całkowita wynosi > 95%),
- E12 (skuteczność całkowita wynosi > 99,5%),
- H13 (skuteczność całkowita wynosi > 99,95%),
- H14 (skuteczność całkowita wynosi > 99,995%),
- U15 (skuteczność całkowita wynosi > 99,9995%),
- U16 (skuteczność całkowita wynosi > 99,99995%),
- U17 (skuteczność całkowita wynosi > 99,999995%).
Biorąc pod uwagę właściwości „wyciągania” z powietrza zanieczyszczeń, można śmiało powiedzieć, że EPA skutecznie eliminują większość szkodliwych cząsteczek, ale HEPA robią to lepiej. Natomiast ostatnia grupa, czyli ULPA, nazywana jest często najlepszym rodzajem filtrów HEPA. Wszystko dlatego, że eliminują więcej zanieczyszczeń niż EPA i HEPA. Z drugiej strony ULPA wykorzystywane są głównie w bardzo zaawansowanych urządzeniach. Do sprzętów pracujących w domu (odkurzacze albo odświeżacze powietrza) w zupełności wystarczą filtry HEPA.
Jeśli chodzi o czas użytkowania, to każdy rodzaj filtrów HEPA może odznaczać się inną żywotnością. Standardem w tańszych urządzeniach są takie, które trzeba wymieniać na przykład co trzy miesiące. W droższych sprzętach wymiana może następować po kilkunastu miesiącach. Producenci prześcigają się w tym, by oferować filtry HEPA działające jak najdłużej. Niektóre modele odświeżaczy powietrza mogą pracować na tym samym filtrze nawet przez kilka lat. Jednak nie zapominajmy, że dzięki takiemu rozwiązaniu cena sprzętu, który go wykorzystuje, może znacznie przekraczać nasz założony wcześniej budżet.
Żeby filtry HEPA oferowały dłuższą żywotność, wielu producentów zaczęło stosować w swoich urządzeniach dodatkowe filtry, tzw. wstępne. Ich działanie polega na zatrzymywaniu większych zanieczyszczeń, zanim te trafią na włókna filtra HEPA. Dzięki temu główny filtr zyskuje ochronę przed zbyt szybkim zużyciem.
Filtry HEPA: co jeszcze warto wiedzieć?
Filtr HEPA to najskuteczniejszy sposób oczyszczania powietrza, którym oddychamy. Dzięki zatrzymywaniu roztoczy, komórek grzybów i pierwotniaków stanowi także poważne zagrożenie dla wielu wirusów, bakterii, a nawet pleśni. Na tym nie koniec, bo takie filtry mają jeszcze jedną ważną zaletę. Potrafią zatrzymywać nieprzyjemne zapachy, na przykład dym papierosowy.
Urządzenia z filtrami HEPA, bez względu na to, czy będą to odkurzacze, klimatyzatory czy oczyszczacze powietrza, z pewnością zapewnią zdrowszą atmosferę. W pierwszej kolejności z ich pożytecznych funkcji powinny skorzystać osoby cierpiące na alergie oraz astmatycy. Nic dziwnego, że w wielu miejscach, gdzie eliminacja drobnoustrojów z powietrza to kluczowy priorytet, korzysta się z filtrów HEPA. Są to przede wszystkim szpitale, przychodnie lekarskie, a nawet… elektrownie atomowe!
Bibliografia:
- https://ranking-oczyszczaczy.pl/poradnik-czystego-powietrza/filtry-hepa/
